Πιστεύω ότι κάθε μέτρο σχετικά με την απαγόρευση του καπνίσματος σε δημόσιους χώρους οφείλει να βασίζεται στην ακόλουθη αρχή και μόνο: η υγεία των μη καπνιστών οφείλει να προστατεύεται από τη βλαβερή συνήθεια των καπνιστών. Αυτή και μόνο η αρχή θα αρκούσε για να δικαιολογήσει κάθε σχετικό μέτρο. Κάπνισμα στο γραφείο / στην εφορία / στο εστιατόριο; Απαγορεύεται γιατί οι μη καπνιστές δεν είναι υποχρεωμένοι να ανέχονται ούτε μία τζούρα από τον καπνό του τσιγάρου του καπνιστή, είτε τη στιγμή που την εκπνέει, είτε επειδή ο χώρος έχει "ποτίσει" από τον καπνό εκατοντάδων τσιγάρων.

Αυτή την αρχή μπορείς να την επιβάλλεις αν έχεις τους κατάλληλους μηχανισμούς. Ακούω για αυτόφωρα, λιμενικά, επόπτες υγείας, δημοτικές αστυνομίες και σκέφτομαι ότι μόνο να καταδίδουμε ο ένας τον άλλο δε μας έχουν ζητήσει ακόμα. Το νόημα όμως χάνεται όταν η συζήτηση περιστρέφεται μόνο γύρω από τους μηχανισμούς επιβολής. Το ζήτημα είναι να κατανοήσει ο ίδιος ο καπνιστής ότι η δική του επιλογή είναι ενοχλητική και επιβλαβής για όσους δεν την ακολουθούν και συνεπώς να πάψει να την εξασκεί σε εκείνους τους δημόσιους χώρους και εκείνες τις περιστάσεις που συγκεντρώνουν καπνιστές και μη καπνιστές. Κοινώς, να μην καπνίζει αδιαφορώντας παντελώς για το αν μπροστά του ή δίπλα του στέκεται ηλικιωμένος, έγκυος, παιδί ή ο οποιοσδήποτε ενήλικος. Το θέαμα γνωστό και συνηθισμένο στην Ελλάδα.


Όπως διάβασα εδώ, και νομίζω ότι συμπυκνώνει πολύ εύστοχα το μειονέκτημα κάθε απόφασης που επιβάλλει αλλαγές σε παγιωμένες συνήθειες, "[δεν] μπορείς να περιμένεις ότι θα αλλάξεις σε μία νύχτα, ή ακόμα και σε μία ολόκληρη ζωή, τον τρόπο που σκέφτεται ένα ολόκληρο έθνος" - πόσο μάλλον να επιβάλλεις τον καινούριο τρόπο σκέψης, θα πρόσθετα. Όμως η αλήθεια είναι ότι ως λαός δεν ενδιαφερόμαστε ιδιαίτερα για τα δικαίωματα των άλλων παρά μόνο όταν είναι και δικά μας. Πόσες φορές δεν έχεις μπει σε ταξί, σε δημόσια υπηρεσία, ακόμα και σε ιδιωτική επιχείρηση (τράπεζες ftw) και ο επαγγελματίας/υπάλληλος σε εξυπηρέτησε με τσιγάρο στο χέρι; Είναι ή δεν είναι αυτή αδιαφορία για την δική σου προσωπική επιλογή; Δε θα έπρεπε τουλάχιστον να σε ρωτήσει αν καπνίζεις πριν ανάψει; Προσωπικά μου έχει συμβεί άπειρες φορές και με ενοχλεί, παρότι είμαι περιστασιακός καπνιστής.

Επειδή λοιπόν στο συγκεκριμένο ζήτημα είμαστε ιδιαίτερα αγενείς, κοινώς δηλαδή τους γράφουμε όλους εκεί που δεν πιάνει μελάνι και προσπαθούμε να καπνίσουμε ακόμα και μέσα στο ασανσέρ (μου συνέβη μόλις την προηγούμενη εβδομάδα), η απαγόρευση είναι για εμένα δικαιολογημένη. Σε ό,τι αφορά στην εφαρμογή του νόμου, το ζητούμενο είναι να μην υπάρξουν ακραίες αντιδράσεις εκατέρωθεν, δηλαδή υπερβάλλων ζήλος από την πλευρά των αρχών που μπορεί να επιφέρει ακρότητες από την πλευρά των παρανομούντων. Η εφαρμογή του νόμου δεν θα είναι επιτυχημένη αν εκληφθεί ως μέτρο τιμωρίας των καπνιστών ή ενίσχυσης των πενιχρών δημόσιων οικονομικών, αλλά θα πρέπει να αναδειχτεί ως ο χαρακτήρας της ως μέτρου προστασίας των μη καπνιστών. Εξάλλου ο καπνιστής πρέπει να είναι ο μόνος που θα υφίσταται στο ακέραιο τις συνέπειες της επιλογής του, κι αυτό είναι το μεγαλύτερο δείγμα ελευθερίας επιλογής.

Image: © Savannah Red blog

Πλέον το κατάστημα διαθέτει και mini photo-blog, για εκείνες τις μικρές φωτοιστορίες που ζητούσαν εδώ και καιρό το δικό τους χώρο...

Είναι νομίζω προφανές ότι η "βάση του 10" δεν αποτελεί το μεγαλύτερο πρόβλημα του συστήματος εισαγωγικών εξετάσεων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Είναι επίσης πιθανό ότι ένα τέτοιο μέτρο ούτε εφαρμοζόμενο αποσπασματικά, ούτε ως μέρος δέσμης μέτρων θα μπορούσε να οδηγήσει σε "αναβάθμιση της Παιδείας", όπως δήλωσε σήμερα η Υπουργός Παιδείας. Και λέω "πιθανό" και όχι "προφανές" γιατί η επιβεβαίωση της ύπαρξης (ή μη) συσχέτισης μεταξύ του βαθμού εισαγωγής του μαθητή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και της ακαδημαϊκής απόδοσής του ως φοιτητή απαιτεί στατιστική μελέτη με συγκεκριμένα στοιχεία και μεθοδολογική προσέγγιση. Το διαφωτιστικό άρθρο του Υφυπουργού Παιδείας τον περασμένο Απρίλιο αναφέρει ότι "δεν υπάρχει η παραμικρή μετρήσιμη ένδειξη ότι η βάση του δέκα συνεισέφερε στην βελτίωση του επιπέδου των φοιτητών και σπουδαστών", ενισχύοντας την πεποίθηση περί της μη αποτελεσματικότητας του μέτρου. Επειδή όμως η ένδειξη δεν είναι απόδειξη και επειδή δεν έχει υποπέσει στην αντίληψή μου κάποια σχετική μελέτη, διατηρώ την απαραίτητη μικρή επιφύλαξη.

Το μέτρο της "βάσης του 10" αποτέλεσε μια προσπάθεια (δεν γνωρίζω αν ήταν η πρώτη, σίγουρα δεν ήταν η καλύτερη) εισαγωγής ποιοτικών χαρακτηριστικών στην διαδικασία επιλογής των φοιτητών. Πιστεύω ότι αυτή η διαδικασία ποιοτικής αξιολόγησης πρέπει να εκπονείται από τα εκπαιδευτικά ιδρύματα με αυτόνομο τρόπο. Τα ΑΕΙ-ΤΕΙ μπορούν αρχικά να καθορίσουν με αντικειμενικό τρόπο τον αριθμό των εισακτέων βάσει της υπάρχουσας υλικοτεχνικής υποδομής, του διαθέσιμου επιστημονικού και διοικητικού προσωπικού κλπ. Επίσης πρέπει εκείνα να θέτουν τα ελάχιστα ποσοτικά όρια που πρέπει να πληρούν οι υποψήφιοι φοιτητές προκειμένου να εισαχθούν, βάσει του επιπέδου δυσκολίας του επιστημονικού αντικειμένου κάθε Τμήματος, της φήμης της σχολής αλλά και της ζήτησης από την αγορά εργασίας, και όχι κεντρικά το Υπουργείο Παιδείας. Αυτή είναι η πρώτη και σημαντικότερη διαπίστωσή μου σχετικά με την ποιοτική αξιολόγηση των εισακτέων.



Εσκεμμένα ανέφερα μόνο τα ποσοτικά όρια, που αφορούν τις βαθμολογίες στα μαθήματα των Πανελλαδικών εξετάσεων. Η ποιοτική αξιολόγηση των φοιτητών (μέσω συνεντεύξεων, αναφοράς και αξιολόγησης ποιοτικών χαρακτηριστικών που άπτονται με το αντικείμενο κάθε σχολής) είναι εξίσου σημαντική αλλά και περισσότερο επιρρεπής σε έξωθεν παρεμβάσεις στην Ελλάδα. Αν σκεφτεί κανείς το μέγεθος των εξωτερικών παρεμβάσεων για ζητήματα πολύ πιο μικρής σημασίας, με χαρακτηριστικό την στρατιωτική θητεία και τις παρεμβάσεις για τη διευκόλυνση των οπλιτών μέσω αδειών, μεταθέσεων κλπ., δεν είναι δύσκολο να φανταστεί τι θα συμβεί στην περίπτωση που ανέφερα. Ακόμα πιο δραματική θα είναι η κατάσταση αν τα ίδια τα πανεπιστήμια επέλεγαν τους εισακτέους φοιτητές. Αυτή η εγγενής παθογένεια του ελληνικού συστήματος είναι η δεύτερη διαπίστωση σχετικά με τα χαρακτηριστικά και τους περιορισμούς της ποιοτικής αξιολόγησης των εισακτέων.

Το μείζον ζήτημα είναι να γίνει η διαδικασία αξιολόγησης όσο το δυνατόν περισσότερο αντικειμενική και λιγότερο διαβλητή, μιας και δυστυχώς στην Ελλάδα η προσπάθεια στρέβλωσης του συστήματος θεωρείται δεδομένη. Και επειδή η εισαγωγή των μαθητών στα ΑΕΙ και ΤΕΙ λαμβάνει υπόψη και τον βαθμό απολυτηρίου, οι παρεμβάσεις που απαιτούνται εκεί είναι κατά πολύ βαθύτερες. Δυστυχώς στο σχολείο η αξιολόγηση της απόδοσης των φοιτητών κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους, παρότι εκφράζεται με ποσοτικό τρόπο (βαθμοί τριμήνου), εντούτοις βασίζεται στην υποκειμενική κρίση των διδασκόντων και συνεπώς είναι ευάλωτη σε έξωθεν πιέσεις. Νομίζω ότι οι αλλαγές πρέπει να κινούνται προς την κατεύθυνση της όσο το δυνατόν μεγαλύτερης προτυποποίησης, με κοινά, αντικειμενικά μετρήσιμα, διαφανή κριτήρια αξιολόγησης για όλους τους μαθητές και προσβάσιμα αποτελέσματα αξιολόγησης σε όλους τους ενδιαφερόμενους. Αυτή θα είναι μια πραγματικά συστημική αλλαγή, που θα κάνει την εποχή που έδινα Πανελλήνιες (μέσα της δεκαετίας του '90), κατά την οποία δεν επιτρεπόταν στον μαθητή ούτε καν η πρόσβαση στο γραπτό του (!), να μοιάζει αιώνες πίσω.

Υ.Γ. Στο μπλογκ του Καθηγητή του ΕΜΠ, κ. Χαρίλαου Ψαραύτη, υπάρχει μια ενδιαφέρουσα ανάρτηση σχετικά με το χρόνο που μεσολαβεί για την ανακοίνωση των βάσεων από την ημερομηνία λήψης των μηχανογραφικών δελτίων.

Το τέλος του καλοκαιριού είναι νομίζω μια καλή ευκαιρία για να στοκάρω σε βιβλία για το φθινόπωρο που καταφτάνει, μιας και σχεδόν όλα τα βιβλία που περιλάμβανε η τελευταία παραγγελία έχουν διαβαστεί. Από την άλλη βέβαια σκέφτομαι ότι με περιμένουν οι τρεις τόμοι του Άρχοντα των Δαχτυλιδιών (κατά παραγγελία δώρο για τη γιορτή μου), με τους οποίους αν καταπιαστώ θα περάσω άνετα ένα δίμηνο. Είναι και ορισμένα βιβλία που έχω αφήσει στη μέση, άρα θεωρητικά υπάρχει υλικό ακόμα. Αλλά θα την κάνω την παραγγελία: είναι το αίσθημα ασφάλειας που μου δημιουργεί ένα buffer από βιβλία, όπως για τον καπνιστή όταν ξέρει ότι έχει 2-3 πακέτα τσιγάρα, αλλά και η αίσθηση της προσμονής μέχρι να παραλάβω το δέμα (πάντα από το Alibris). Συν ότι οι τιμές είναι συχνά τόσο χαμηλές που πραγματικά δε μπορώ να αντισταθώ.

Πάντως αυτό το καλοκαίρι διάβασα αρκετά επειδή είχα αρκετή δουλειά. Αυτά τα δύο πάνε μαζί τελικά. Όταν έχω τόνους πράγματα να κάνω πάντοτε διαβάζω περισσότερο από ότι όταν είμαι χαλαρός (λέμε τώρα). Εννοείται πάντα στο κρεβάτι, πριν με πάρει ο ύπνος. Είμαι δηλαδή αυτό που πολύ εύηχα εις την αγγλικήν αποκαλείται librocubicularist.

Τέλος πάντων, ελλείψει άλλων συνταρακτικών θεμάτων σκέφτηκα να κάνω ένα mini review των βιβλίων που διάβασα σε περίπτωση που κανείς (κυριολεκτικά) είχε την αγωνία να μάθει τη γνώμη μου ή θέλει να αποφασίσει αν αξίζει να διαβάσει κάποιο/α από αυτά. Κι ενώ είχα ξεκινήσει να γράφω το post, ήρθε η επιθυμία της @nikisot (follow recommended) και η παρότρυνση του Κιτσομήτσου για reading tips και έδωσε ένα επιπλέον νόημα στο πόνημά μου, τόσο που σκέφτομαι να το καθιερώσω όταν τελειώνω το διάβασμα μιας παρτίδας βιβλιων. Πάμε λοιπόν:

1. Boy A - Jonathan Trigell. Ο Τζακ μόλις αποφυλακίστηκε στα 24 του για συμμετοχή σε φόνο όταν ήταν παιδί και προσπαθεί να ξεκινήσει μια καινούρια ζωή με καινούρια ταυτότητα, ερχόμενος αντιμέτωπος με τους προσωπικούς του δαίμονες και με το ανελέητο κυνηγητό των ΜΜΕ. Αγχωτικό και κλειστοφοβικό, καταφέρνει να πλέξει την απαραίτητη συμπάθεια προς το πρόσωπο του Τζακ αλλά και να δημιουργήσει ένα δυσοίωνο προαίσθημα για την κατάληξη της ιστορίας του. Η γλώσσα είναι άμεση και λιτή, όπως ακριβώς χρειάζεται για να περιγράψεις μια ζωή γεμάτη αμφισβήτηση και αγωνία. Αυτό που τελικά δεν προκύπτει ξεκάθαρα είναι αν ο Τζακ όντως συμμετείχε στο φόνο, γεγονός που κάνει την ιστορία ακόμα πιο δραματική.

2. Columbine - Dave Cullen. Αν υπάρχει ένα βιβλίο που συνιστώ είναι τούτο. Ξεχωριστό review εδώ.

3. Long Road Home: Testimony of a North Korean Camp Survivor - Yong Kim, Suk-Young Kim. Η ιστορία ενός πρώην αξιωματικού του βορειοκορεατικού στρατού που επέζησε έξι χρόνια βασανιστηρίων στα βορειοκορεάτικα γκούλαγκ και κατάφερε να δραπετεύσει. Εντάξει, πολύ εξειδικευμένο θέμα, με ασύλληπτα σκληρές περιγραφές. Λογικό, αφού αποτελεί τη μεταφορά του κειμένου των συνεντεύξεων του αξιωματικού στον Καθηγητή Suk-Young Kim του University of California, Santa Barbara, άρα οποιεσδήποτε προσπάθειες λογοτεχνικής ωραιοποίησης εκλίπουν. Αν κανείς θέλει να διαβάσει για τα στρατόπεδα συγκέντρωσης στη Βόρεια Κορέα τότε συνιστώ ανεπιφύλακτα το "The Aquariums of Pyongyang" του Chol-hwan Kang - εξίσου σκληρό στο θέμα του αλλά πιο "ευχάριστο" στην ανάγνωση.

4. Nothing to Envy: Ordinary Lives in North Korea - Barbara Demick. Οι ζωές έξι απλών ανθρώπων στη Βόρεια Κορέα μέσα σε μια 15ετή περίοδο, από τον θάνατο του Κιμ Ιλ Σουνγκ μέχρι την απόδρασή τους στη Νότια Κορέα. Παρότι και αυτό το βιβλίο αποτελεί καταγραφή μαρτυριών (η @BarbaraDemick είναι επικεφαλής του γραφείου των Los Angeles Times στο Πεκίνο), είναι πιο ευανάγνωστο από το προηγούμενο. Οι χαρακτήρες παίρνουν έναν μυθιστορηματικό χαρακτήρα, ενώ τα ιστορικά, εθνολογικά και κοινωνιολογικά στοιχεία που διανθίζουν την εξιστόρηση κρατούν αμείωτο το ενδιαφέρον και δίνουν μια εικόνα της καθοδικής πορείας της βορειοκορεατικής κοινωνίας από την ευημερία επί Κιμ Ιλ Σουνγκ μέχρι την κατάρρευση των κρατικών μηχανισμών που οδήγησαν τους ήρωες στην απόδραση.

5. City of God - Paulo Lins. Εκατοντάδες χαρακτήρες στην πιο διάσημη φαβέλα του Ρίο σκοτώνονται, ληστεύουν, σνιφάρουν κόκα και καπνίζουν φούντα ασύστολα, δημιουργούν συμμορίες και συμμετέχουν σε ένα ατελείωτο παιχνίδι εξουσίας για τον έλεγχο της διακίνησης ναρκωτικών, έχοντας παράλληλα να αντιμετωπίσουν τη διεφθαρμένη αστυνομία. Στο τέλος του βιβλίου έχουν σκοτωθεί εκατοντάδες άνθρωποι, έχουν διαπραχθεί δεκάδες ληστείες, έχουν καπνιστεί τόνοι φούντας, έχουν σνιφαριστεί τόνοι κόκας. Και ο κύκλος συνεχίζεται, γιατί πάντα θα υπάρχουν καινούριοι επίδοξοι αρχηγοί και διεφθαρμένοι μπάτσοι. Απρόσμενο, βίαιο και συνταρακτικό - η ταινία χάνει μπροστά του.

6. Boyhood - J.M. Coetzee. Σχεδόν-αυτοβιογραφικό σχεδόν-μυθιστόρημα του Coetzee με θέμα τα παιδικά του χρόνια στο Cape Town. Είναι συγκλονιστικό πώς μπορεί να ξεγυμνώνει την παιδική του ψυχή με τέτοια ειλικρίνεια: μια αυστηρή παιδική ηλικία στην οποία ο ήρωας ταλανίζεται από τη διαφορά μεταξύ εξωτερικής εικόνας και εσωτερικής πραγματικότητας, από το φόβο της αποκάλυψης της πραγματικότητας, από την αγάπη από και προς τη μητέρα που καταντάει αποπνικτική και πολλά άλλα. Αισθήματα που όλοι λίγο ή πολύ έχουμε βιώσει δηλαδή.

7. Goodnight Steve McQueen - Louise Wener. Όταν η γκόμενα του Στηβ φεύγει εκτός Λονδίνου για εξαμηνιαίο συμβόλαιο εργασίας του δίνει τελεσίγραφο είτε να γίνει διάσημος με το συγκρότημά του είτε να το παρατήσει μετά από καμιά 10αριά χρόνια ατελείωτων προβών και touring. Το πιο light από τα επτά βιβλία είναι μια ξεκαρδιστική διήγηση για το πώς να πετύχεις στη μουσική βιομηχανία, από μια συγγραφέα που τη γνωρίζει πολύ καλά. Κάθε πρόταση είναι και ατάκα, κάθε σελίδα και μουσική αναφορά. Συνιστάται για τους λάτρεις της βρετανικής μουσικής και του βρετανικού χιούμορ. Διαβάζεται σαν νεράκι και, όπως κάθε εύκολο βιβλίο, ξεχνιέται γρήγορα. Ό,τι πρέπει για καλοκαίρι.

Μου μένουν ακόμα το "Franny and Zooey" του J.D. Salinger (που διαβάζω τώρα) και το "Norwegian Wood" του Haruki Murakami. Νομίζω ότι αυτά τα δύο βιβλία δικαιούνται ένα ξεχωριστό review post :-)

Δε θα πρέπει να προκαλεί εντύπωση η είδηση ότι οι ποδοσφαιριστές και το τεχνικό team της Βόρειας Κορέας υπέστησαν εξευτελιστική δημόσια διαπόμπευση για τις εμφανίσεις τους στο πρόσφατο Παγκόσμιο Κύπελλο (τρεις ήττες, με αποκορύφωμα τον διασυρμό με 7-0 από την Πορτογαλία, σε αγώνα που σε μία σπάνια κίνηση του βορειοκορεατικού καθεστώτος μεταδόθηκε ζωντανά από την κρατική τηλεόραση). Εντύπωση όμως προκαλούν ορισμένα χαρακτηριστικά της είδησης που απαιτούν προσεκτικότερη ανάγνωση.

1. Η αναφορά του Kim-Jong Un, γιου και διαδόχου του Kim Jong-Il, στην αιτιολόγηση της διαπόμπευσης ("προδοσία της εμπιστοσύνης του"). Αυτή η αναφορά αποτελεί μια ακόμα απόδειξη ότι το καθεστώς προετοιμάζει τη διαδοχή του και έρχεται σε αντίθεση με τις πρόσφατες αναφορές περί απομάκρυνσής του από το προσκήνιο.

2. Η σχετικά μετριοπαθής "τιμωρία" της ομάδας. Όντως, ο 6ωρος δημόσιος εξευτελισμός για τους παίκτες και διαγραφή του προπονητή από το Κομμουνιστικό Κόμμα και ο υποβιβασμός του σε εργάτη μπορεί να χαρακτηριστεί ως μετριοπαθής τιμωρία, αν αναλογιστεί κανείς ότι ο εγκλεισμός σε στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας είναι πιθανός ακόμα και για υποψία κριτικής προς το καθεστώς.

3. H διάψευση της αρχικής πεποίθησης ότι τα μέλη της ομάδας έτυχαν καλής υποδοχής και αναγνώρισης της προσπάθειάς τους. Προφανώς η αποδοχή της αποτυχίας της ομάδας χωρίς καμία κριτική θα θεωρούνταν ως προδοσία προς τα "σοσιαλιστικά" ιδεώδη και γιαυτό χρειάστηκε η ιδεολογική αυτοκριτική και αυτοτιμωρία των μελών της ομάδας. Παρεμπιπτόντως, η αυτοκριτική και η αλληλοκατηγορία μεταξύ μελών οποιασδήποτε ομάδας (π.χ. εργατών) αποτελεί συνήθη πρακτική για την κατάπνιξη οποιασδήποτε πιθανότητας εμφάνισης κινημάτων αντίστασης προς το καθεστώς, μιας και οι στόχοι που θέτει το κόμμα είναι οι μόνοι που δικαιολογούν (και απαιτούν) τη σύμπνοια των πολιτών.

4. Τέλος, ό,τι κι αν γίνει ο Kim-Jong Il (και το καθεστώς γενικότερα) δεν φταίει ποτέ. Με τις αναφορές για εντολή του Kim Jong-Il για φουλ επίθεση εναντίον της Πορτογαλίας να πληθαίνουν, η ευθύνη για την τραγική τακτική φυσικά δε βαραίνει τον ίδιο αλλά αυτούς που δεν την εκτέλεσαν σωστά. Αλλά σε ένα καθεστώς που δεν έχει λογοδοτήσει για τον θάνατο εκατομμυρίων ανθρώπων από λιμό εξαιτίας της δραματικής πολιτικής του, θα ήταν αφελής όποιος περίμενε λογοδοσία για μια εφτάρα.